Vorige week sloeg de RAI-vereniging (de rijwiel- en auto-industrie) alarm vanwege gebrek aan publieke snellaadpalen, met name voor trucks. In Brabant is geen reden voor alarm, want wij werken al meer dan tien jaar aan de uitrol van laadpalen. Consistent beleid over vier bestuursperiodes en vele colleges heen. Graag neem ik u hierin mee in dit blog.
Maar eerst even over een laadpaalalarm; eigenlijk ben ik hier wel blij mee. Het alarm zet het belang van voldoende laadpalen, zeker ook voor trucks, weer bovenaan de agenda. Het gevoel van urgentie helpt bij het snel(ler) uitrollen van laadpalen. Bovendien is het nodig dat alle provincies (en ook de landen om ons heen) werken aan voldoende laadpalen, want auto’s en trucks willen ook buiten Brabant kunnen laden. Tot slot adresseert RAI een knelpunt dat breed speelt voor de energietransitie: voldoende capaciteit op het elektriciteitsnet. Het belang van oplossen van dat knelpunt kan niet genoeg worden benadrukt.
Laadpalen blijven uitrollen
Dan naar Brabant. In 2010 hebben Provinciale Staten al aangedrongen op provinciale investeringen in elektrisch rijden. Die vooruitziende blik verdient grote complimenten, zeker als we deze week in de krant konden lezen dan men elders in de wereld nog denkt elektrisch rijden te kunnen tegenhouden. In 2011 werden de eerste investeringen gedaan. Die gingen toen al in de breedte: van technologie voor laden van voertuigen tot de voertuigen zelf, inclusief de e-truck! Sindsdien werkt de provincie samen met Enexis en vele Brabantse gemeenten stap voor stap aan het uitrollen van laadpalen.
De eerste laadpalen die we plaatsten hadden we in eigendom. Dit deden we omdat er nog geen echte markt voor exploitatie van laadpalen was. We hebben toen veel geleerd, bijvoorbeeld het stevig inkorten van de tijd tussen aanvraag en plaatsing van een laadpaal. In 2017 gunden we de eerste grote aanbesteding voor 2000 laadpunten die in een paar jaar geplaatst moesten worden. Toen was het nog zo dat je alleen een laadpaal kon krijgen als je een elektrische auto had gekocht en geen eigen oprit had om te laden.
In 2020 gunden we de tweede grote aanbesteding. Van de provincie Limburg en de Limburgse gemeenten kregen we het vertrouwen om die aanbesteding ook voor hen mee te doen. In een paar jaar worden er in totaal 8000 laadpunten in Brabant en Limburg gerealiseerd. Nu worden laadpalen ook pro-actief geplaatst op basis van voorspellingen over de groei van elektrische auto’s. De voorbereidingen voor de volgende aanbesteding zijn inmiddels gestart. In Brabant weten we met het tempo van uitrollen van laadpunten de groei van elektrische auto’s aardig bij te houden.
Ondertussen experimenteerden we met elektrische deelauto’s, bijvoorbeeld in gemeente Haaren en in Woudrichem. Met de start van de nieuwe concessie in Zuidoost-Brabant in 2017 waren we in Nederland koploper elektrische bussen met 43 stuks. Ook in de andere gebieden rijden steeds meer elektrische bussen. Verder werd in Brabant het wereldrecord elektrisch rijden gevestigd met de langste stoet elektrische voertuigen ooit en zetten we elektrisch rijden in de kijker met de opening van de Elf Wegen Tocht van Urgenda, samen met toenmalig Staatssecretaris Van Veldhoven.
Elektrische trucks
Een elektrische truck kan natuurlijk niet laden op een laadpunt voor auto’s. Trucks hebben speciale, zware laadpunten nodig. In 2019 voerde ik al een gesprek met enkele bedrijven over dit onderwerp. We waren toen op bezoek bij Heliox, een Brabants bedrijf dat is gespecialiseerd in apparatuur om snel zware voertuigen zoals bussen en trucks te laden. Er bleek dat vrachtwagens vooral willen laden als ze toch al stil moeten staan. Dat betekent ofwel bij het eigen bedrijf, ofwel bij de klant waar ze goederen komen afleveren. Ook nu nog is dat het geluid dat wij van bedrijven horen. Hoewel het Ministerie van IenW geld heeft vrijgemaakt voor een publiek basisnetwerk laadinfrastructuur voor e-truck, lijkt dat dus niet de belangrijkste belemmering voor de opkomst van e-trucks.
Als provincie zijn wij op dertien grote bedrijventerreinen in gesprek met gemeenten en bedrijven over energie, klimaat, circulaire economie en stikstof. Dit noemen we de grote oogst terreinen. Eind november vorig jaar tekende ik de Green Deal 2.0 voor grote oogst terrein Haven in Waalwijk. Onderdeel van het plan van aanpak is een snellaadplein voor e-trucks. Daarnaast komt er een Local Energy Hub, met onder meer grootschalige energieopslag. Hiermee worden problemen door tekort aan capaciteit op het elektriciteitsnet zo veel mogelijk ondervangen. De plannen van aanpak van de andere twaalf grote oogst terreinen verschijnen de komende maanden. Daar zullen laadvoorzieningen voor e-trucks zeer waarschijnlijk ook onderdeel van uitmaken.
We zijn er natuurlijk nog niet als het gaat om laadinfrastructuur voor e-trucks. Maar met kip-ei discussies komen we niet verder. Laadinfra en e-trucks moeten samen geïntroduceerd worden. Wij werken gestaag door aan laadinfrastructuur, ook voor e-trucks. We doen dat bij voorkeur in samenwerking met de automobielbranche, bedrijven, bedrijventerreinen en gemeenten. Want in dit geval geldt samen komen we verder én gaan we sneller. En laten ver en snel nu eens twee belangrijke wensen van de logistieke sector zijn.